چكيده

در اين مقاله ابتدا به معرفي طرح ملي تغيير آب‌و‌هوا پرداخته مي‌شود. سپس مفاهيم عمومي تغيير آب‌و‌هوا نظير اثر گلخانه‌اي، گازهاي گلخانه‌اي، عوامل مؤثر بر تغيير اقليم و آسيب‌پذيريهاي ناشي از اين پديده مورد بررسي قرار مي‌گيرد. در بررسي آسيب‌پذيري ديده مي‌شود كه افزايش دما باعث تغييراتي در جهت وزش باد و الگو و ميزان بارش خواهد شد كه به دنبال آن مشكلاتي نظير خشكسالي و عدم دسترسي به منابع آب شيرين ايجاد مي‌گردد. همچنين با بالا آمدن سطح آب درياها كه يكي ديگر از پيامدهاي تغيير آب‌و‌هوا مي‌باشد،اكوسيستم ساحلي، تأسيسات نفتي، سكوها و بنادر مورد آسيبهاي جدي قرار مي‌گيرند. به همين دليل تغيير آب‌و‌هوا در كشورهاي در حال توسعه اثرات سوء فراواني را به دنبال خواهد داشت. در انتها نيز به مقايسه كشورهاي مختلف در توليد گازهاي گلخانه‌اي پرداخته شده است.

 كلمات كليدي: تغيير آب‌و‌هوا،گازهاي گلخانه‌اي، آسيب‌پذيري ناشي از اثر گلخانه‌اي

1- مقدمه

طرح توانمندسازي جمهوري اسلامي ايران براي ارائه اولين گزارش ملي تغيير آب‌و‌هوابه سازمان ملل متحد با كمك مالي تسهيلات جهاني محيط زيست (GEF( و با همكاري دفتر عمران ملل متحد(UNDP) از سال 1377 در سازمان حفاظت محيط زيست آغاز شده است. اين طرح در راستاي تعهدات ايران در قبال كنوانسيون تغيير آب و هواي سازمان ملل متحد اجرا مي‌شود. كنوانسيون تغيير آب و هواي سازمان ملل متحد در اجلاس سران زمين كه در ژوئن سال 1992 در ريودوژانيرو، برزيل، تشكيل شد براي امضاء كشورهاي عضو مفتوح گرديد و توسط 154 كشور به امضاء رسيد. اين كنوانسيون در 21 مارس 1994 به اجرا در آمد و تا كنون 186 كشور آن را امضاء كرده اند. ايران نيز بعد از امضاي كنوانسيون تغيير آب‌و‌هوا توسط نماينده دولت جمهوري اسلامي (معاون رئيس جمهور وقت) در سال 1371 در اجلاس زمين، كنوانسيون فوق را در خرداد ماه 1375 به تصويب مجلس شوراي اسلامي رسانيد و از آن تاريخ مفاد كنوانسيون مذكور لازم الاجرا گرديد. كنفرانس متعاهدين تغيير آب و هواي سازمان ملل متحد كه ارگان عالي كنوانسيون مي‌باشد، از سال 1995 بطور مرتب سالانه تحت عنوان كنفرانس متعاهدين (COP) تشكيل مي‌گردد. بند (الف) ماده چهار كنوانسيون تصريح مي‌نمايد كه كليه كشورهاي متعاهد با توجه به مسئوليت هاي مشترك ولي متفاوت (Common but Differentiated Responsibilities) و نيز با توجه به اولويتهاي توسعه ملي و منطقه‌اي موظف هستند تا بطور دوره‌اي ميزان انتشار گازهاي گلخانه‌اي ( به غير از گازهاي مورد نظر پروتكل مونترال ) كشور خود را به كنفرانس متعاهدين گزارش نمايند. اين گزارشات براي مقايسه بهتر، بايد با استفاده از متدلوژي مورد قبول كنفرانس متعاهدين تهيه شوند. در ادامه بند ب ماده چهار كنوانسيون تصريح مي‌نمايد كه كشورهاي متعاهد بايد بطور مرتب برنامه‌ها و اقدامات در نظر گرفته شده براي كاهش انتشار گازهاي گلخانه‌اي را روزآمد نموده و به اجرا درآورند.